کتاب گزینش رهبری و نظارت بر او

چاپ اول کتاب «گزینش رهبر و نظارت بر او در نظام جمهوری اسلامی ایران» تالیف حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر حسین جوان‌آراسته از سوی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه منتشر و روانه بازار نشر شد.

به گزارش ایبنا، کتاب حاضر می‌کوشد با توجه به لزوم دارا بودن شرایط خاص و گستره وظایف و اختیارات رهبر را که عالی‌ترین مقام رسمی کشور است، در ابعاد مختلف فقهی و حقوقی و با توجه به دیدگاه‌های گوناگون، کاوش و بررسی کند.

بر اساس مطالب کتاب، قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در اصول چهارم و پنجم بر «حاکمیت دینی» و «ولایت فقیه» و در اصول پنجاه و ششم و ششم بر حاکمیت ملی و اتکای امور کشور بر آرای عمومی تاکید می‌کند. اصل یکصد و هفتم همین قانون مقرر می‌دارد که تعیین رهبر به عهده خبرگان منتخب مردم است. بدین ترتیب، برخلاف دیگر انتخابات، گزینش رهبر به‌صورت غیر مستقیم صورت می‌پذیرد. از آنجا که «رهبری» مهمترین نهاد جمهوری اسلامی ایران و از اختیارات و صلاحیت‌های بسیار گسترده‌ای برخوردار است و به تعبیر قانون اساسی در جایگاه «امامت امت» تکیه زده است، مجلس خبرگان رهبری نیز که وظیفه تعیین رهبر و نظارت بر او را برعهده دارد، دارای اهمیت فوق‌العاده‌ای است.

مباحث مربوط به رهبری را اغلب در لابه‌لای کتاب‌های حقوق اساسی، فقه سیاسی و نیز در قالب مقالات، گزارش‌ها و مصاحبه‌ها یا پایان‌نامه‌ها باید جست‌وجو کرد. پایان‌نامه‌ها نیز اغلب بر روی مبنای انتصاب یا انتخاب متمرکز شده یا با توجه به عنوان «ولایت مطلقه» به بحث از «تحدید قدرت» پرداخته‌اند. بدین ترتیب، ضرورت پرداختن به موضوعی با این درجه از اهمیت که با اساس جمهوری اسلامی ایران پیوند خورده است، بیش از پیش نمایان می‌شود. بدیهی است نقد و بررسی دیدگاه‌های مختلف در تمام محورها و ارائه پیشنهادهای راه‌گشا یکی از اهداف مهم این پژوهش خواهد بود.

در بخشی از مقدمه کتاب آمده است: «پرسش اساسی این پژوهش آن است که ماهیت گزینش رهبر در نظام جمهوری اسلامی ایران چیست و حقوق اساسی ایران چه نوع نظارتی را بر رهبری در نظر گرفته است؟
اصول موضوعه، مفروضات و بنیادهای این پژوهش عبارت‌اند از:
1ـ ولایت فقیه و رهبری دینی تصریح شده در اصول پنجم و یکصد و هفتم؛
2ـ فقهی و حقوقی بودن قانون اساسی ایران به عنوان عالی‌ترین سند و منشور نظام سیاسی؛
3ـ پذیرش حاکمیت ملی و جمهوریت؛
4ـ پذیرش حاکمیت دینی و اسلامیت.»

این کتاب از سه بخش تشکیل شده است.
بخش اول به مجلس خبرگان به عنوان نهاد گزینش‌گر اختصاص یافته است و فلسفه وجودی این مجلس، تاریخچه، شرایط و مرجع تشخیص شرایط خبرگان را بررسی می‌کند.

در بخش دوم، گزینش رهبر از دو منظر ماهیت گزینش و کیفیت گزینش در دو فصل مستقل مورد توجه قرار می‌گیرد. در فصل اول این بخش پس از طرح دو نظریه انتصاب و انتخاب، موضع حقوق اساسی ایران نسبت به آنها ارزیابی شده است. صفات و شرایط و سازوکارهای گزینش رهبر، محورهای اصلی فصل دوم را تشکیل می‌دهند.

بخش سوم موضوع بسیار مهم نظارت بر رهبری را بررسی می‌کند . فصول چهارگانه این بخش عبارت‌اند از: معنا و مبنای نظارت، قلمرو، راهکارها و پیامدهای آن.

از منابع مورد استناد مولف در تدوین این اثر می‌توان کتاب‌های قرآن مجید، نهج‌البلاغه(ترجمه دشتی)، مقدمه ابن‌خلدون، المغنی، مهارت قدرت سیاسی در حقوق اساسی ایران و اسلام، مدیریت عمومی، کلیات حقوق اداری، القواعدالفقهیه، الفقه علی‌المذهب‌الاربعة، مبسوط در ترمینولوژی، پرسش و پاسخ‌هایی درباره مجلس خبرگان، ولایت فقیه، ولایت فقاهت و عدالت، مجلس خبرگان، وسائل‌الشیعه، مبانی نظری قانون اساسی، تحریرالوسیله، صحیفه‌ امام، کتاب‌البیع، کمال‌الدین و تمام‌النعمة، تفسیر المیزان، العروة‌الوثقی، تهذیب‌الاحکام، اصول کافی، حقوق اساسی در جمهوری اسلامی ایران، مجموعه نظریات شورای نگهبان و ... را نام برد.

در انتهای این اثر، نمایه‌ای از آیات، روایات، اعلام، موضوعات و مواد قانونی نیز درج شده است.

چاپ اول کتاب «گزینش رهبر و نظارت بر او در نظام جمهوری اسلامی ایران» در شمارگان 1500 نسخه، 293 صفحه و بهای 31000 ریال راهی بازار نشر شد.